Ειναι ενας παπάς που δεν σπούδασε θεολογία αλλά μαθηματικά. Είναι ακτιβιστής αλλά δεν ξεπήδησε από οικολογική οργάνωση. Κηρύσσει την ειρήνη αλλά βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο. Γι’ αυτό, άλλωστε, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών: «Για πράξεις κοινωνικής αρετής και ανθρωπισμού… σε τομέα που η μέριμνα της πολιτείας ήταν ανύπαρκτη ή ανεπαρκής»! Για αγώνα, δηλαδή, όσο η πολιτεία κοιμάται.
Ο πατήρ Ιωάννης Οικονομίδης, από τα Οινόφυτα Βοιωτίας, έγινε παπάς το 1999, κατόπιν προτροπής της γιαγιάς του, Ειρήνης. Λίγα χρόνια αργότερα, έκανε αυτό που κανείς άλλος δεν τόλμησε από το 1969. Να τα βάλει με τις βιομηχανίες, που ακόμα και τώρα μολύνουν με τα τοξικά απόβλητά τους όλη την περιοχή που διαπερνά ο Ασωπός ποταμός.
Στην αρχή ο αγώνας ήταν μοναχικός, με εξαίρεση τον εμπνευστή του, χημικό Αθανάσιο Παντέλογλου. Λίγες γνώσεις εναντίον πολλών εχθρών και τεράστιων οικονομικών συμφερόντων. Οταν οι αντίπαλοι άρχισαν να τον παίρνουν στα σοβαρά, κινητοποίησαν όλον τον βρόμικο μηχανισμό τους. Η τοπική κοινωνία άρχισε να βομβαρδίζεται από παραπληροφόρηση και εγκληματικά διλήμματα:
«Ή πιστεύετε ότι σας δηλητηριάζουμε ή κλείνουμε τα εργοστάσια και μένετε άνεργοι». Το αυτονόητο και ο φόβος είναι δύο αντίπαλοι που μπροστά τους ο Γολιάθ φαντάζει παιχνιδάκι. Ο πατήρ Οικονομίδης ξέρει πως τα 700 ευρώ ενός εργάτη δύσκολα ρισκάρονται. Η μόνη λύση ήταν η απόδειξη της αλήθειας: «Τα απόβλητα τους σκοτώνουν».
Καθημερινά μιλούσε στους κατοίκους. Πέρασαν σχεδόν τέσσερα χρόνια προσπαθώντας να πείσει. Κάποιοι θύμωναν, κάποιοι συμφωνούσαν, αλλά το αποτέλεσμα ήταν η αδιαφορία. Κανείς δεν είχε τη διάθεση να συγκρουστεί με κανέναν, παρά μόνο με τον ίδιο.
Καθημερινά μιλούσε στους κατοίκους. Πέρασαν σχεδόν τέσσερα χρόνια προσπαθώντας να πείσει. Κάποιοι θύμωναν, κάποιοι συμφωνούσαν, αλλά το αποτέλεσμα ήταν η αδιαφορία. Κανείς δεν είχε τη διάθεση να συγκρουστεί με κανέναν, παρά μόνο με τον ίδιο.
«Το ράσο δεν εμπόδισε κανέναν να στραφεί εναντίον μου. Οι άνθρωποι στην κόντρα είναι εξαιρετικά καλοί». Οσο κι αν τον ρωτήσεις, ποτέ δεν θα παραδεχθεί τις ακρότητες που έγιναν εναντίον του. Αυτολογοκρίνεται και συνεχίζει στην ουσία. Η Νομαρχία Βοιωτίας και τα εργοστάσια ήταν στο στόχαστρό του, αλλά τα βόλια του ήταν άσφαιρα.
Σοκ και δέος
Σοκ και δέος
Οι βιομηχανίες είχαν δύο εξαιρετικούς συμμάχους. Το πολιτικό σύστημα και τον φόβο των εργατών και των κατοίκων. Κι αυτό το γνώριζε καλά ο ιερέας. Αλλωστε ο πατέρας του ήταν εργάτης σε αυτά τα εργοστάσια. Οι πρώτοι κάτοικοι που ενοχλήθηκαν από τους αγώνες του ήταν οι αγρότες: «Ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι αγρότες προτιμούν να μη μιλήσουν για το πρόβλημα κι έτσι να κινδυνεύουν και οι ίδιοι και οι καταναλωτές παρά να συγκρουστούν με τις βιομηχανίες. Θα έπρεπε να έχουν οργανωθεί, να ζητούν τρελές αποζημιώσεις και να ζουν από αυτές». Ελάχιστους μπορεί να πείσει!
Χρειάστηκε να κατεβάσει τον πήχη. Του εξήγησαν ότι ο δρόμος είναι μακρύς και ότι η «σωτηρία» δεν μπορεί να είναι μαζική. Αυτό τον πλήγωσε, αλλά το κατανόησε. Επρεπε να γίνει μεθοδικός. Το όπλο του ήταν η αλήθεια και η γνώση του συμπολεμιστή του Θανάση Παντέλογλου. Οι αποδείξεις ήταν η μόνη λύση κι επειδή οι εικόνες πείθουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο πατήρ Ιωάννης δεν δίστασε να λερώσει το ράσο του.
Με όπλο μία φωτογραφική μηχανή, έστηνε καρτέρι μέσα στις λάσπες και στο ποτάμι, προκειμένου να φωτογραφήσει τα φορτηγά να αδειάζουν ή να θάβουν τα απόβλητά τους στις χωματερές. Ολοι οι φύλακες των εργοστασίων και οι οδηγοί των φορτηγών ήξεραν πλέον τον παπά με τη φωτογραφική μηχανή. Οσο οι βιομήχανοι και η τοπική αυτοδιοίκηση το αρνούνταν, τόσο εκείνος τους φωτογράφιζε. Η μάχη είχε πλέον ανάψει για τα καλά:
«Ολοι οι δήμαρχοι έχουν παίξει πολύ αρνητικό ρόλο. Ελεγαν ψέματα ότι ο βιολογικός καθαρισμός δούλευε. Μάλιστα μαζί με τα βοθρατζίδικα άδειαζαν και βιομηχανικά λύματα. Μόλις πρόσφατα ξεθάψαμε τον κρυμμένο μέσα στην κοίτη του ποταμού αγωγό, από τον οποίο αδειάζανε τα επικίνδυνα λήμματα. Αυτά δεν είναι εγκλήματα άγνοιας».
Τα πρώτα στοιχεία
Οταν… έσκασαν οι πρώτες αναλύσεις, το κλίμα άρχισε να αλλάζει. Η άρνηση του προβλήματος από τους βιομήχανους άρχισε να μεταμορφώνεται σε δικαιολογίες και δικονομικούς ελιγμούς. Αλλωστε το «σύστημα» στην Ελλάδα είναι βούτυρο στο ψωμί ενός παράνομου. Με τον καιρό, άρχισαν να του συμπαραστέκονται νομικοί κι επιστήμονες. Η ακρίβεια των επιστημόνων και το κλείσιμο των παραθύρων από τους νομικούς στένεψαν τα περιθώρια ελιγμών των αντιπάλων του.
Δυστυχώς, όσο ο χρόνος λειτουργούσε υπέρ του ιερέα και της ομάδας του, η ρύπανση πότιζε τα νερά και τα χώματα της περιοχής. Οι καρκίνοι αυξάνονταν και το κράτος απλώς συμμαχούσε με τους βιομήχανους, αγνοώντας τις αυξανόμενες καταγγελίες. Τα φωτογραφικά πειστήρια γεννούσαν συνεχώς νέες μετρήσεις και οι αποδείξεις γιγαντώνονταν.
«Η μελέτη της Λινού για τους καρκίνους στην περιοχή ταρακούνησε τους κατοίκους. Από την άλλη μεριά, σχεδόν κάθε σπίτι έχει έναν καρκίνο. Θα περίμενες όλοι αυτοί να μάχονται. Δεν το κάνουν. Ευτυχώς κάποια πράγματα τα καταλάβαμε νωρίς. Το έγκλημα, όμως, είναι τόσο μεγάλο, που ούτε ο νομοθέτης δεν το είχε προβλέψει. Το πρώτο πρόβλημα είναι στην αδειοδότηση, μετά στους ελέγχους από το κράτος και στο τέλος στη Δικαιοσύνη, η οποία σέρνεται. Πάντως, αν πας οργανωμένος και μεθοδικός σ’ ένα δικαστήριο, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα δικαιωθείς», λέει στην Real planet ο πατήρ Ιωάννης.
Η μεγάλη νίκη στο ΣτΕ
Προσφατα η ομάδα του πατέρα Ιωάννη κατάφερε μία μεγάλη νίκη. Το ΣτΕ, για πρώτη φορά, θέτει τέρμα στη σκόπιμη αδράνεια της διοίκησης, καθώς κάθε φορά που απειλείται σοβαρά η ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον -ιδιαίτερα το πόσιμο και το αρδευτικό νερό- δεν μπορεί πλέον να κρύβεται πίσω από την προσχηματική επιβολή προστίμων ή άλλων ημιμέτρων, αλλά είναι υποχρεωμένη να λαμβάνει ριζικά και, κυρίως, αποτελεσματικά μέτρα.
Σε όλον αυτόν τον αγώνα, πάντοτε υπήρξε και ο προσωπικός φόβος. Αλλωστε ο πατήρ Ιωάννης έχει τρία παιδιά. Η βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών του έδωσε το μεγαλύτερο δώρο: το κύρος και την ασφάλεια που δεν είχε παλαιότερα.
