Σε εποχές οικονομικής στενότητας πολίτες ανταλλάσσουν υπηρεσίες και προϊόντα, με "νόμισμα" τον χρόνο εργασίας. Πώς λειτουργεί το σύστημα καταθέσεων και αναλήψεων χωρίς χρήματα, που εφαρμόζεται ήδη στην Αγία Βαρβάρα, στο Βόλο, στην Κέρκυρα, στο Ρέθυμνο και αλλού
"Ο χρόνος σου έχει αξία". Μπορεί όχι σε χρήμα, αλλά σε είδος. Με το σκεπτικό αυτό άρχισε και στη χώρα μας να εφαρμόζεται η "ανταλλακτική οικονομία", μια δράση ξενόφερτη αλλά πολύ χρήσιμη, την εποχή που το εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών συρρικνώνεται σημαντικά και όλοι αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους για να βγουν από τα καθημερινά αδιέξοδα.
Κάποιοι δήμοι βρήκαν την κατάλληλη περίοδο να ιδρύσουν "τράπεζες" οι οποίες λειτουργούν χωρίς χρήματα. Το μοναδικό "νόμισμα" που χρεώνουν και πιστώνουν τον λογαριασμό κάθε μέλους είναι ο χρόνος-εργασία. Κάθε ώρα προσφοράς έχει την ίδια αξία χωρίς να έχει σημασία το επάγγελμα. Ετσι στο δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών η καθαρίστρια αμείβεται όσο και ο γιατρός. Ο δικηγόρος όσο και ο υδραυλικός. Δύο ώρες αγγλικών εξισώνονται με δύο ώρες φροντίδας παιδιών.
Στην Αττική, πρωτοπόρος είναι ο Δήμος Αγίας Βαρβάρα,ς ενώ και στην περιφέρεια αρκετές πόλεις υλοποιούν ανάλογα προγράμματα, όπως ο Βόλος, το Ρέθυμνο και η Κέρκυρα.
Στην Αγία Βαρβάρα, μια περιοχή που η πλειονότητα των δημοτών δεν ανήκει στα υψηλά εισοδήματα και έχει μεγάλα ποσοστά ανεργίας, η "τράπεζα χρόνου" βρήκε πρόσφορο έδαφος και ανταπόκριση από τους κατοίκους.
Ξεκίνησε να λειτουργεί στις αρχές Ιανουαρίου και μέχρι σήμερα έχει εγγεγραμμένα μέλη 36 άτομα, ενώ οι αιτήσεις δημοτών που επιθυμούν να ανταλλάξουν υπηρεσίες ολοένα και αυξάνονται.
Λογαριασμοί
Οι «καταθέτες» της τράπεζας χρόνου ανά τακτά χρονικά διαστήματα συναντιούνται προκειμένου να οργανώσουν στην δράση τους
Οπως κάθε τράπεζα διατηρεί λογαριασμό των "αναλήψεων" και των "καταθέσεων" κάθε μέλους, μόνο που αντί για χρήματα οι λογαριασμοί αναφέρονται σε εργασία. Για παράδειγμα, ένας μπογιατζής μπορεί να βάψει σε δύο ώρες το δωμάτιο ενός μαθηματικού, οπότε πιστώνεται δύο ώρες στην τράπεζα. Ο μαθηματικός μπορεί να "εξοφλήσει" με δύο ώρες φροντιστήριο στην κόρη μιας νοικοκυράς. Οι ώρες που κερδίζει κάθε μέλος βοηθώντας τους συμπολίτες του πιστώνονται στην τράπεζα για να τις χρησιμοποιήσει όταν τις χρειαστεί. Κάθε άτομο που γίνεται μέλος δεν υποχρεώνεται να κάνει τίποτα που δεν έχει προσφερθεί το ίδιο να κάνει, αφού περιγράφει στην τράπεζα τι υπηρεσία θα μπορούσε να προσφέρει, αλλά και τι υπηρεσίες είναι πιθανό να χρειαστεί.
Ωστόσο, στην "τράπεζα χρόνου", που απευθύνεται σε όλους τους κατοίκους της Αγίας Βαρβάρας, δεν μπορεί κανείς να ζητήσει εργασία. Αυτή είναι ίσως και η μοναδική δυσκολία που συναντά το εγχείρημα όπως λέει στο "Εθνος" η "τραπεζίτης" Μαρία Κούμπουλα, μια εκ των διαχειριστών του συστήματος. "Θα είχαμε μεγαλύτερη συμμετοχή, ωστόσο αρκετός κόσμος πλήττεται από ανεργία. Από τη μια μεγαλώνει η ανάγκη του κόσμου να δεχθεί δωρεάν υπηρεσίες, από την άλλη, όμως, αρκετοί ψάχνουν για δουλειά και δεν διαθέτουν ελεύθερο χρόνο", σημειώνει η κα. Κούμπουλα.
Η κ. Μαρία Κούμπουλα, μία εκ των διαχειριστών της «τράπεζας χρόνου» Αγίας Βαρβάρας
Πληροφορίες για την "τράπεζα χρόνου" του Δήμου Αγίας Βαρβάρας (Ηρακλείου 20, Πλατεία Μακρυγιάννη) στο τηλ. 210-5691161.
Τι λένε οι "μυημένοι":"Ολα γίνονται ευκολότερα με βοήθεια"
Η κυρία Βάσω Κουρσάρη από 4 χρονών κιόλας είχε "μυηθεί" στην "ανταλλακτική οικονομία" όταν η μητέρα της την έστελνε να βοηθήσει τη γειτόνισσα και αυτή με τη σειρά της ανταπέδιδε την προσφορά. Ετσι, όταν ο Δήμος Αγίας Βαρβάρας ίδρυσε την "τράπεζα χρόνου" έσπευσε από τους πρώτους κατοίκους της πόλης να δηλώσει συμμετοχή. Συνταξιούχος αλλά δραστήριος άνθρωπος, δεν δίστασε στιγμή να προσφέρει τις υπηρεσίες της. "Μπορώ να κάνω παρέα σε ηλικιωμένους, να πληρώσω λογαριασμούς, να μαγειρέψω", λέει η κα. Κουρσάρη, η οποία ως αντάλλαγμα ζητά να μάθει Αγγλικά. "Στη ζωή μου πέρασα πολύ δύσκολα, αλλά αυτό που έχω μάθει είναι ότι όλα γίνονται πιο εύκολα με την αλληλοβοήθεια. Ετσι επιβιώσαμε από τη φτώχεια, έτσι νομίζω ότι θα ορθοποδήσει ξανά η χώρα", υπογραμμίζει.
Ο 22χρονος Γιώργος Φαρμακόπουλος, που σπουδάζει Βιομηχανική Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, είναι κι αυτός ένας από τους "καταθέτες" της "Τράπεζας Χρόνου" του Δήμου Αγίας Βαρβάρας. Εχει ήδη αποκομίσει τα οφέλη της ανταλλακτικής οικονομίας, κάνοντας μαθήματα Ιταλικών σε καθηγητή Μακροοικονομίας ο οποίος ανταπέδωσε με φροντιστήριο Λογιστικής. "Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μειώσεις τα έξοδά σου προσφέροντας παράλληλα βοήθεια και δημιουργώντας νέους φίλους", αναφέρει ο 22χρονος φοιτητής προσθέτοντας "η χαρά που παίρνω όταν ένα παιδί που το έχω βοηθήσει τα καταφέρνει στις εξετάσεις, δεν ξεπληρώνεται με χρήματα"
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΑΡΙΜΑΛΗ
Μονάδα υπηρεσιών στη Μαγνησία
Ξεκίνησαν 50 άτομα φιλοδοξούν να ξεπεράσουν τα 1.000
Δίνεις το Ι.Χ. σου για μια βόλτα στο Πήλιο και παίρνεις ένα πλήρες χορτοφαγικό μενού για τρεις ημέρες. Προσφέρεις μαθήματα αγγλικών και "πληρώνεσαι" με το βάψιμο του δωματίου σου. Ανταλλάσσεις ένα ζευγάρι παπούτσια, με τις παροχές του υδραυλικού για την επιδιόρθωση μιας χαλασμένης βρύσης.
Στη Μαγνησία λειτουργεί από τον περασμένο Οκτώβριο η Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ), για την ανταλλαγή υπηρεσιών με προϊόντα, με 50 άτομα, που φιλοδοξούν να ξεπεράσουν τα 1.000, μέσα σε έναν χρόνο.
Από τα πρώτα μέλη της ΤΕΜ η Μαρία Χούπη, η οποία μετακόμισε πριν από 1,5 χρόνο από την Αθήνα στην Πορταριά Πηλίου και συνέλαβε την ιδέα διαβάζοντας γι΄ αυτήν σε ιστοσελίδες του εξωτερικού. Τη συζήτησε με κάποιους φίλους και τελικά δέχτηκαν να την ακολουθήσουν ο πρόεδρος της Ενωσης Καταναλωτών Βόλου, ο διευθυντής του Δημοτικού Οργανισμού Υγείας, ένας ιερέας και αρκετοί νέοι που γνώριζαν για το σύστημα των ανταλλαγών.
Ετσι έστησαν την ιστοσελίδα www.tem-magnisia.gr , έκαναν τις πρώτες εγγραφές και τις πρώτες ανταλλαγές.
"Προσφέρω μαθήματα αγγλικών, το Ι.Χ. μου, συνεδρίες αρωματοθεραπείας, να κρατήσω παιδιά, να διαθέσω τον κήπο μου για μικρές δεξιώσεις.
Η πρώτη μου ανταλλαγή έγινε με έναν ηλεκτρονικό. Εκείνος μου σύνδεσε ένα πολυμηχάνημα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και μου έδειξε πώς λειτουργεί και εγώ του μαγείρεψα ένα χορτοφαγικό γεύμα", μας είπε η κ. Χούπη.
Τα μέλη του δικτύου έχουν ως μέσο συναλλαγής τη μονάδα ΤΕΜ, που αντιστοιχεί περίπου στο ένα ευρώ. Ενας ηλεκτρολόγος μπορεί να πάρει από εμπορικό κατάστημα ένα ζευγάρι μπότες, που κοστίζουν 150 ΤΕΜ και να κάνει μία αναβάθμιση στον ηλεκτρολογικό πίνακα του καταστήματος, ίσης αξίας. Ετσι έμπορος και πελάτης θα ισοφαρίσουν.
Μπορεί βέβαια να πάρει ο έμπορος αυτά τα 150 ΤΕΜ όχι από τον συγκεκριμένο καταναλωτή, αλλά από κάποιον άλλον. Να δώσει δηλαδή τις μπότες στον ηλεκτρολόγο που δεν έχει να τον πληρώσει σε ευρώ (απαραίτητα πρέπει και οι δύο να είναι μέλη του δικτύου) και να πιστωθούν στον "λογαριασμό" του 150 ΤΕΜ, τα οποία δεν θα πάρει ως ανταλλαγή υπηρεσίας από τον πελάτη του, αλλά από κάποιον άλλον.
Ιστοσελίδες
Η "ανταλλακτική οικονομία" έχει κερδίσει έδαφος και στο διαδίκτυο καθώς αρκετές ιστοσελίδες δίνουν πολλές επιλογές ανάλογα με τις ανάγκες των επισκεπτών.
Στη διεύθυνση www.carpoling.gr, μπορεί να βρει κανείς συνταξιδιώτες που κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση και οι οποίοι θέλουν παρέα και κυρίως να μοιραστούν τα έξοδα του αυτοκινήτου.
Η ανταλλαγή εξοχικών διαδεδομένη στο εξωτερικό, έχει αρχίσει και εδώ να κερδίζει έδαφος. Στην ιστοσελίδα www.elladahomeexchange.gr μπορεί κάποιος, αν γίνει μέλος, να βρει άτομα από διάφορα μέρη της Ελλάδας που θα ήθελαν να ανταλλάξουν το εξοχικό τους.
Στον ιστότοπο www.parkaro.gr δίνεται η δυνατότητα ανταλλαγής θέσεων στάθμευσης. Για παράδειγμα έχεις πάρκινγκ στους Αμπελοκήπους; Μπορείς να το ανταλλάξεις τις ώρες που δεν το χρησιμοποιείς με κάποιον άλλον που έχει μια θέση στο Κολωνάκι, με την προϋπόθεση να συμμετέχετε στην ίδια βάση δεδομένων.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
Εφαρμόζεται σε 26 χώρες Μια πατέντα με... διεθνές παρελθόν
Οι συναλλαγές χωρίς χρήματα εφαρμόζονται σε περισσότερες από 26 χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ιταλία και η Ισπανία.
Στην Αργεντινή πριν από δέκα χρόνια, όταν κυριαρχούσε το κοινωνικό χάος και η πολιτική αστάθεια εξαιτίας της χρεοκοπίας, γεννήθηκε το κίνημα της αλληλέγγυας οικονομίας (nodos) που είχε σκοπό να στηρίξει την τοπική οικονομία και να ενισχύσει το αίσθημα της αυτοσυντήρησης. Μάλιστα και το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής αναγνώρισε τη δυναμική του κινήματος προσφέροντας βοήθεια και εκπαίδευση σε θέματα διαδικτυακής τεχνολογίας.
Στο Βανκούβερ του Καναδά αναπτύχθηκε το κίνημα της γειτονιάς και της αστικής καλλιέργειας το οποίο έχει αποκτήσει μεγάλη απήχηση καθώς το 44% των βρώσιμων προϊόντων καλλιεργείται στις αυλές και τα μπαλκόνια των σπιτιών.
Υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολείται σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Ενα από τα πιο γνωστά συστήματα αχρήματης συναλλαγής είναι το LETS (Local Exchange Trading System = Εμπορικό Σύστημα Τοπικής Ανταλλαγής) με δικό του εσωτερικό νόμισμα. Ξεκίνησε στο Βανκούβερ και έχει επεκταθεί σε διάφορες χώρες.
http://www.ethnos.gr via http://trelogiannis.blogspot.com
